Od stycznia 2022 roku wzrasta minimalne wynagrodzenie za pracę i minimalna stawka godzinowa. Jaka będzie wysokość najniższej krajowej w 2022 roku? Jakie zmiany niesie ze sobą podwyżka płacy minimalnej? Ile zyskają pracownicy? Jak wpłynie na nią Polski Ład i jak zwiększą się przez to koszty pracy? Czy faktoring oferowany przez Bibby Financial Services może pomóc w utrzymaniu płynności w dobie zwiększonych wydatków na płace?

I. Co to jest minimalne wynagrodzenie?

Minimalne wynagrodzenie, pensja minimalna lub najniższa krajowa to ustalone przez państwo najniższe wynagrodzenie, które może być wypłacane pracownikowi zatrudnionemu w ramach umowy o pracę na pełny etat. Wynagrodzenie to pozostaje niezależne od poziomu kompetencji pracownika, a także pozostałych składników wynagrodzenia. Jeśli pracownik zatrudniony jest w niepełnym wymiarze, wysokość jego minimalnego wynagrodzenia ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Warto podkreślić, że na minimalne wynagrodzenie składa się nie tylko płaca zasadnicza, ale także premie oraz nagrody regulaminowe i uznaniowe, różnego rodzaju dodatki, np. za znajomość języków, czy dodatki za szczególne warunki pracy lub pełnione funkcje kierownicze, wynagrodzenia za urlopy wypoczynkowe, za czas niezdolności do pracy wskutek choroby, za czas przestoju niezawinionego przez pracownika, urlop szkoleniowy, itp.

Do minimalnego wynagrodzenia nie są natomiast wliczane:

• nagrody jubileuszowe

• odprawy pieniężnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy

• dodatek za pracę w godzinach nocnych

• dodatek za pracę w godzinach nadliczbowych

• ekwiwalenty, np. za pranie odzieży.

1. Minimalna stawka godzinowa

Przepisów dotyczących płacy minimalnej nie stosuje się do umów cywilnoprawnych, czyli umowy zlecenia czy umowy o dzieło. Osoby zatrudnione na takich umowach, a także samozatrudnione, które świadczą usługi w ramach działalności gospodarczej, objęte są od roku 2017 minimalną stawką godzinową. Minimalna stawka godzinowa, podobnie jak minimalne wynagrodzenie, nie jest stałą kwotą i zmienia się co roku.

2.  Kto ustala pensję minimalną i jak?

Kwestię minimalnego wynagrodzenia reguluje Ustawa o minimalnym wynagrodzeniu z dnia 10 października 2002 roku z późniejszymi zmianami. Konkretna kwota najniższej krajowej oraz minimalnej stawki godzinowej zmienia się z roku na rok. Ustalane są na podstawie prognozowanej inflacji i wzrostu gospodarczego.

Wysokość minimalnego wynagrodzenia i minimalnej stawki godzinowej jest corocznie przedmiotem negocjacji. Rada Ministrów do 15 czerwca przedstawia Radzie Dialogu Społecznego propozycje ich wysokości na następny rok. Jeśli negocjacje się nie powiodą, rząd sam określa wysokość stawek w drodze rozporządzenia i podaje je do 15 września danego roku kalendarzowego. Tak jest już od kilku lat.

Nad przestrzeganiem przepisów dotyczących minimalnego wynagrodzenia i minimalnej stawki godzinowej czuwa Państwowa Inspekcja Pracy. Za ich naruszenie grozi grzywna od 1 tys. do 30 tys. złotych.

II. Najniższa krajowa 2022 – ile wynosi?

Decyzję o wysokości stawek pensji minimalnej w 2022 roku podjął rząd, gdyż przedstawiona Radzie Dialogu Społecznego propozycja 3 000 zł nie została zaakceptowana zarówno przez stronę społeczną, jak i pracodawców. Zgodnie z decyzją rządu najniższa krajowa w 2022 roku wzrośnie od stycznia o 210 zł do 3 010 zł brutto (wzrost o 7,5%). Z kolei minimalna stawka godzinowa ma wynieść 19,70 zł brutto (wzrost o 1,40 zł). Minimalne wynagrodzenie będzie stanowić 50,8% prognozowanego na 2022 rok przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, czyli 5 922 zł brutto.

Zaproponowana przez rząd kwota, jest nieco wyższa od minimum ustawowego, które wynikało ze wskaźników makroekonomicznych – 3 004,40 zł minimalnego wynagrodzenia oraz minimalnej stawki godzinowej – 19,60 zł.

Minimalne wynagrodzenie 2022 netto oraz minimalna stawka godzinowa 2022 netto

Ile wyniesie minimalna pensja netto, czyli tzw. kwota ,,na rękę” w 2022 roku? Aby ją poznać należy odjąć od kwoty brutto wszystkie składki ZUS społeczne, składkę zdrowotną oraz zaliczkę na podatek PIT. Przy obowiązującym prawie kwota 3 010 zł brutto oznacza, że pracownik pobierający takie wynagrodzenie powinien otrzymać „na rękę” ok. 2 210 zł, zgodnie z poniższą tabelką:

Z tabeli widać, że chociaż podwyżka minimalnego wynagrodzenia za pracę ma wynieść 210 zł, to pracownicy na rękę otrzymają jedynie 147,89 więcej. W skali roku mogą więc liczyć na dodatkowe 1 774,68 zł.

Trzeba też pamiętać, że więcej zyskają przy tym pracownicy, którzy nie ukończyli 26 lat, ponieważ są zwolnieni z podatku dochodowego (nie płacą zaliczek na PIT). W tym wypadku na rękę powinni dostać 2 364 (bądź 2 431 zł na podstawie umowy zlecenia).

Wzrost płacy minimalnej to również wzrost minimalnej stawki godzinowej netto. Przy jej wzroście do 19,70 zł brutto, minimalna stawka godzinowa netto wyniesie 14,47 zł.

2. Płaca minimalna netto a Polski Ład

Zakończył się proces legislacyjny nad zmianami przepisów podatkowych w ramach tzw. Polskiego Ładu. Prezydent RP podpisał pakiet zmian 16 listopada, co oznacza, że wraz z wejściem zmian w życie, pracownicy uzyskujący minimalne wynagrodzenie za pracę, zyskają dodatkową podwyżkę najniższej krajowej netto. Od stycznia 2022 r. rośnie bowiem kwota wolna od podatku (do 30 000 zł) oraz próg podatkowy, od którego płaci się 32% podatku (z 85 528 zł do 120 000 zł). Zniknie przy tym możliwość odliczenia składki zdrowotnej od podatku.

Kalkulator Polskiego Ładu na stronie ministerstwa finansów wylicza, że przy pensji w wysokości 3 010 zł, minimalne wynagrodzenie netto wyniesie 2 363,56 zł (przy założeniu, że pracownik pracuje w miejscu zamieszkania, nie jest uczestnikiem PPK oraz nie ma dzieci poniżej 18 lat). To 154 zł miesięcznie więcej niż według dotychczasowych zasad – w ciągu roku daje to podwyżkę rzędu 1 848 zł.

III. Płaca minimalna a koszty pracy

Chociaż coroczne waloryzowanie płacy minimalnej jest dobrym pomysłem, to trzeba pamiętać, że wraz z jej wzrostem zwiększają się również koszty, jakie ponosi pracodawca, bo np. rosną składki ZUS.

Przy obecnej najniższej krajowej – 2 800 zł brutto – pracownik na umowę o pracę dostaje do ręki blisko 2 062 zł, ale relatywny koszt pracodawcy to 3 377 zł. W przyszłym roku pracownik otrzymałby na rękę 148 złotych więcej (bez Polskiego Ładu), natomiast koszt pracownika wyniósłby już ok. 3 626 złotych. Tym samym wzrost robocizny sięga ponad 240 złotych. Może to oznaczać wzrost kosztów wytworzonych produktów i kolejnej podwyżki ich cen, a przez to jeszcze większą inflację.

IV. Finansowanie zwiększonych wynagrodzeń a faktoring

W ocenie skutków wprowadzenia wyższej płacy minimalnej podano, że dzięki tej podwyżce do budżetów domowych wpłynie ponad 4,6 mld zł. Jednak jej koszt dla małych i średnich firm to ponad 5 mld zł rocznie, a dla dużych przedsiębiorstw jedynie 789 mln zł. Koszty pracodawcy czy przedsiębiorcy zwiększy też dodatkowo Polski Ład, bo niesie zmiany w zakresie składki zdrowotnej.

Dla przedsiębiorców i firm to dodatkowe obciążenie, zwłaszcza w dobie rosnących cen półproduktów, czy materiałów do produkcji oraz spirali płacowo-inflacyjnej. Podwyżek domagają się też przecież pracownicy otrzymujący wynagrodzenia wyższe niż minimalna krajowa, a wiele firm jest osłabionych skutkami pandemii. Splot tych czynników może prowadzić do problemów z płynnością i bieżącym regulowaniem wydatków płacowych, składek czy zaliczek na podatki. Z pomocą może przyjść faktoring, oferowany przez takie firmy jak Bibby Financial Services. Dzięki niemu firmy mogą zabezpieczyć odpowiedni poziom finansowania bieżącego. Oparte jest ono o wierzytelności, czyli o faktury wystawione przez firmę, które od razu opłaca faktor (nie trzeba czekać na płatność od kontrahenta). Faktoring po prostu uwalnia środki z zamrożonych faktur. Dodatkowo, korzystając z faktoringu pełnego, można ubezpieczyć transakcje z poszczególnymi odbiorcami - uchroni to firmę przed niespodziewanym zaprzestaniem regulowania zobowiązań przez jej klienta.

V. Co jeszcze się zmieni po wzroście minimalnego wynagrodzenia?

Zmiana pensji minimalnej ma wpływ na wysokość wielu świadczeń pracowniczych, odszkodowań i kar, które wyliczane są właśnie na podstawie najniższej krajowej.

Od stycznia 2022 roku wyższe będą m.in.:

• wysokość zasiłku chorobowego – podstawa wymiaru tego świadczenia nie może być niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia po odliczeniu kwoty składek na ubezpieczenia społeczne (czyli 13,71%). Przy pensji minimalnej wynoszącej 3010 zł, podstawa do obliczeń to 2597,33 zł.

• wynagrodzenie za czas niewykonywania pracy i przestój z przyczyn niezawinionych przez pracownika – za okres przestoju wprowadzonego z winy pracodawcy, pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości 60% jednak nie niższe niż wynagrodzenie minimalne.

• dodatek za pracę w godzinach nocnych – wynosi on 20% stawki godzinowej wynikającej z minimalnego wynagrodzenia za pracę.

• odprawa przysługująca pracownikowi z tytułu zwolnień grupowych – taka odprawa zależy od stażu pracy, ale nie może przekroczyć 15-krotności minimalnego wynagrodzenia obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy. „Tarcza antykryzysowa 4.0” ograniczyła wysokość odpraw do dziesięciokrotności minimalnego wynagrodzenia. Jeżeli pracodawca został dotknięty skutkami pandemii, maksymalna odprawa będzie więc mogła wynieść 30,1 tys. zł.

• odszkodowanie za naruszenie zasady równego traktowania w zatrudnieniu, mobbing lub dyskryminację – sąd nie może przyznać odszkodowania niższego od pensji minimalnej.

Pracowników z minimalną płacą przybywa. Według danych rządowych w grudniu 2019 roku było około 1,5 miliona takich osób, obecnie jest to już 2,4 miliona. To oznacza, że z najniższą krajową musi sobie radzić sobie co piąta osoba, która jest aktywna zawodowo.