Wyjście z kryzysu branży transportowej wymaga zmiany myślenia | RAPORT

"Nie wystarczy tradycyjne zarządzanie operacyjne – branża transportowa potrzebuje zmiany modelu działania. Zamiast konkurować ceną powinna konkurować wartością, nie rozdrabniać się, a konsolidować."

Ewa Gawrońska-Micuń, Country Manager Bibby Financial Services Polska

Branża transportowa stoi w obliczu najgłębszego kryzysu od ponad dwóch dekad. Połowa firm odnotowała spadek przychodów, 90% przewoźników nie otrzymuje płatności w terminie, a zadłużenie sektora przekracza 1,64 mld złotych. Raport „Branża transportowa w trybie przetrwania” prezentuje kompleksową analizę sytuacji – opartą na badaniu 100 firm transportowych i wywiadach z ekspertami – diagnozuje przyczyny kryzysu i wskazuje konkretne działania, które mogą pomóc sektorowi wrócić na ścieżkę rozwoju.

Od kosztów operacyjnych po presję konkurencyjną

Dla przewoźników największym wyzwaniem są wysokie ceny paliwa, tuż za nimi rosnące opłaty drogowe w całej Europie. Dodatkowo branża zmaga się z niedoborem kierowców – na ten problem wskazuje co czwarta badana firma. Od wybuchu wojny w Ukrainie liczba ukraińskich pracowników spadła o niemal 40%, a w Polsce brakuje od 120 do 230 tysięcy kierowców.

Co piąty przedsiębiorca przyznaje też, że boryka się z niewystarczającą płynnością finansową, co utrudnia regulowanie bieżących zobowiązań. Presja konkurencyjna jest równie istotna – część firm obawia się ukraińskich przewoźników, którzy do 2027 roku mogą poruszać się po UE bez ograniczeń i nie muszą stosować przepisów Pakietu Mobilności. Eksperci podkreślają jednak, że największe zagrożenie dla polskich przewoźników często pochodzą od… innych polskich firm, które w walce o zlecenia akceptują stawki poniżej progu opłacalności.

Zamrożone środki i brak kompetencji biznesowych

Aż 9 na 10 firm transportowych w Polsce otrzymuje płatności po terminie. Opóźnienia są znaczące:

• Do 14 dni
• Miesiąc
• Dwa miesiące lub więcej

Średnia wartość zamrożonych środków to 75,5 tys. zł, a prawie co czwarta firma ma niezapłacone faktury w wysokości 100–250 tys. zł. Co więcej, 7% firm deklaruje kwoty przekraczające pół miliona złotych.

Eksperci podkreślają, że to dopiero wierzchołek problemu. Wiele małych i średnich firm nie potrafi dokładnie wyliczyć pełnego kosztu kilometra. Dodatkowo, zasoby menedżerskie są pochłonięte walką o bieżącą płynność finansową, co uniemożliwia:

• analizę przyczyn problemów,
• opracowanie długoterminowej strategii rozwoju.

Konsekwencja? Firmy funkcjonują w trybie przetrwania, zamiast planować rozwój i zwiększać efektywność – co w dłuższej perspektywie blokuje transformację branży.

Deklarowany rozwój vs rzeczywista walka o przetrwanie

Większość przewoźników deklaruje koncentrację na rozwoju: 42% chce pozyskać nowych klientów, 36% poszukuje finansowania. W praktyce jednak te działania często oznaczają przede wszystkim próbę utrzymania pozycji na rynku, a nie ekspansję. Prawie połowa firm przyznaje wprost, że priorytetem jest utrzymanie działalności i odzyskiwanie należności.

Choć niektóre przedsiębiorstwa wdrażają rozwiązania oparte na sztucznej inteligencji, są to głównie duże firmy. Mniejsi przewoźnicy zwykle nie mają zasobów czasowych ani finansowych na adaptację nowych technologii. Paradoksalnie, AI pomoże tym, którzy mają stabilne podstawy, nie tym, którzy walczą o paliwo i wypłaty dla pracowników.

Drogi wyjścia z kryzysu – konsolidacja i nowy model funkcjonowania

Przewoźnicy nie wskazują jednoznacznie priorytetowego obszaru wsparcia – odpowiedzi są równomiernie rozłożone: preferencyjne regulacje państwowe, łatwiejszy dostęp do finansowania, zmniejszenie obciążeń unijnych i niższe koszty kredytów.

Eksperci podkreślają, że branża potrzebuje fundamentalnej zmiany myślenia – przejścia od działań skupionych na przetrwaniu do strategicznego planowania. Kluczowe działania, które mogą pomóc wyjść z kryzysu, to:

• Poprawa analizy kosztów
• Współpraca zamiast konkurowania ceną
• Konsolidacja i dzielenie zasobów
• Planowanie strategiczne zamiast reakcji kryzysowych

Takie podejście może być realnym sposobem na stabilizację działalności i przygotowanie się do przyszłych wyzwań.

O badaniu